29 Δεκεμβρίου 2017

Το 2018 ας είναι χρόνος ξαστεριάς!..




Αν οι γιορτές είναι η θυσία του πετσοκομμένου 12ου μισθού ή του επιδόματος ανεργίας στον βωμό της οικονομίας της αγοράς, δεν με αφορούν∙ δεν είναι παρά ένα-δυο περίσσια μουντά σύννεφα στον νεφελώδη ουρανό του «πολιτισμένου κόσμου».

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

Γράφω με τη συναίσθηση ότι αυτά που γράφω δεν είναι αυτά που θέλω να γράψω, αλλά αυτά που πρέπει να γράψω. Κάποιες φορές που τυχαίνει να γράψω αυτά που θέλω να γράψω και όχι αυτά που πρέπει να γράψω, τα κείμενά μου είναι προσωπικά, σαν αποσπάσματα ημερολογίου, δειλές απόπειρες ενδοσκοπήσεων.
Δειλές, αφού ακόμα και τότε συλλαμβάνω τον εαυτό μου να επιλέγει ανάμεσα σ’ αυτά που θέλω να γράψω, αυτά που πρέπει να γράψω. Αυτά που η δοσμένη δημοσιογραφική μου συνείδηση μου επιτρέπει να φανερώσω στη στήλη μιας εφημερίδας…
Θέλω να γράψω γι’ αυτή την αίσθηση ανακούφισης που με καταλαμβάνει καθώς τελειώνουν οι χριστουγεννιάτικες γιορτές, αλλά δεν είμαι σίγουρος αν πρέπει. Αν γράψω ότι εδώ και πολλά χρόνια, ακόμα κι από τότε που ήμουνα παιδί, νιώθω να σύρομαι σε βαρετά Χριστούγεννα, σε καταθλιπτικά Πάσχα, σε ανούσιες εθνικές ή εορταστικές επετείους, αν φανερώσω ότι τις περισσότερες φορές όλα αυτά τα ανθρώπινα ευρήματα τα βιώνω υποχρεωτικά, ακόμα και καταναγκαστικά, είναι πιθανό ή και βέβαιο ότι θα προκαλέσω ή θα προσβάλλω όλους αυτούς τους πατριώτες (τους αναγνώστες της στήλης, την… κοινή γνώμη) που περιμένουν πώς και πώς τις γιορτές, τις χαίρονται και τις απολαμβάνουν. Πρέπει; 

*******

Πρέπει, ας πούμε, μέρες γιορτινές, να τις χαλάσω γράφοντας     ότι εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες παγιδευμένοι στη Λιβύη βρίσκονται στο έλεος των αρχών και της πολιτοφυλακής, καθώς και ενόπλων ομάδων και διακινητών που συχνά συνεργάζονται μεταξύ τους για οικονομικό όφελος; Και, είναι σκόπιμο να προσθέσω ότι δεκάδες χιλιάδες εξ’ αυτών κρατούνται για αόριστο χρονικό διάστημα σε υπερπλήρεις χώρους κράτησης όπου υποβάλλονται σε συστηματική κακοποίηση  υπό την επίγνωση των  κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης∙ οι οποίες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, δεν έχουν μόνο πλήρη επίγνωση αυτών των κακοποιήσεων,  αλλά η ενεργή υποστήριξη τους προς τις αρχές της Λιβύης για να σταματούν τις βάρκες από το να διασχίζουν τη Μεσόγειο και η κράτηση των ανθρώπων εκεί, τις καθιστά συνεργούς σε αυτά τα εγκλήματα». 
Κι ακόμα, είναι άραγε σωστό, αντί για κάλαντα, ευχές κι όλα τα σχετικά, να σας θυμίσω πως στη Νιγηρία, στη Σομαλία, στο Νότιο Σουδάν και στην Υεμένη εξελίσσεται η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο; Ότι εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται στο κατώφλι του υποσιτισμού, ευάλωτοι σε ασθένειες και επιδημίες, αναγκασμένοι να σκοτώσουν τα ζώα τους για να σιτισθούν και να φάνε τους σπόρους που είχαν φυλάξει προκειμένου να σπείρουν για την επόμενη σοδειά;

*******

Θέλω να γράψω ότι αν τα Χριστούγεννα είναι μια γαλοπούλα και δυό κηροπήγια στο τραπέζι, αν η Πρωτοχρονιά είναι ένα ακόμα παιχνίδι στο δωμάτιο των παιδιών, ένα ρεβεγιόν με τον Μαζωνάκη και την Μποφίλιου, το σβήσιμο των φώτων την ώρα που παρακολουθείς το εορταστικό πρόγραμμα του skai tv, αν οι γιορτές είναι η θυσία του πετσοκομμένου 12ου μισθού ή του επιδόματος ανεργίας στον βωμό της οικονομίας της αγοράς, δεν με αφορούν∙ δεν είναι παρά ένα-δυο περίσσια μουντά σύννεφα στον νεφελώδη ουρανό του «πολιτισμένου κόσμου», δυό – τρία ακόμα νεφελώματα στη σκοτεινή, την εικονική, την πλαστή ευμάρεια των καιρών μας.
Έτσι, σαν κάποιος συγγραφέας που γράφει αυτό που θέλει και όχι σαν αρθρογράφος μιας εφημερίδας που γράφει ό,τι πρέπει, θα ήθελα να γράψω πως «αυτό που επιθυμώ στ’ αλήθεια, στο πιο μύχιο βάθος της ψυχής μου, είναι να φύγουν αυτά τα άτονα μουντά σύννεφα που σαπουνίζουν με στάχτη τον ουρανό. Αυτό που μονάχα θέλω να δω είναι το γαλανό να ξεπροβάλλει ανάμεσά τους, αλήθεια φωτεινή και βέβαιη, γιατί είναι τίποτα και δεν θέλει τίποτα»*…
Έτσι, γράφοντας με τη συναίσθηση ότι αυτά που γράφω είναι αυτά που θέλω να γράψω και όχι αυτά που πρέπει να γράψω, εύχομαι το 2018 να είναι ο χρόνος που θα διώξουμε αυτά τα θλιβερά μουντά σύννεφα που, εδώ και μια οκταετία, σκοτεινιάζουν τον φωτεινό ουρανό της χώρας μας…

*Φερνάντο Πεσσόα, από το Βιβλίο της Ανησυχίας


22 Δεκεμβρίου 2017

Όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε…


«Πώς χώρεσε, λοιπόν, ο κόσμος όλος, σε μια μικρούλα τρυφερότητα που την προκάλεσε το καστανόξανθο χαμόγελο ενός παιδιού, που πιάνεται απ’ το χέρι μου και περπατά μαζί μου στον κατάμεστο χριστουγεννιάτικο πεζόδρομο;»

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής



 Περπατώ στην οδό Ερμού. Μία πλανόδια ορχήστρα, (βιολί, βιολοντσέλο, όμποε, κλαρινέτο) γεμίζει τον πεζόδρομο με κομψές μελωδικές πιρουέτες. Οι περαστικοί έχουν σχηματίσει κυκλικό ακροατήριο. Ένας μπόμπιρας, τεσσάρων πέντε ετών ξεφεύγει απ' το χέρι του μπαμπά και πλησιάζει σοβαρός προς τα μπαγκάζια της ορχήστρας. Σκύβει, σηκώνει μια μικρή φλογέρα κι αρχίζει να φυσά, φτιάχνοντας με τα παιδικά του δάχτυλα μικρές αδέσποτες φευγάτες νότες... Έτσι ακριβώς αρχίζει η μουσική να βγαίνει στον αέρα. Με σκόρπιους ήχους, που αν τους βάλεις στη σειρά, αποτελούν μια φράση μουσική, μια μελωδία. Και αν συνεχίσεις, να ταιριάζεις νότες – λέξεις, φράσεις – μελωδίες, τότε μπορείς να φτιάξεις μόνος σου μια μουσική, μια λογοτεχνική αρμονία, ένα «έργο»: ένα  χρονογράφημα, ας πούμε, σαν κι αυτό...

*******
Περπατώ στην εορταστική οδό Ερμού, ανάμεσα σε όλο εκείνο το πλήθος των ανθρώπων που περπατούν στην εορταστική οδό Ερμού. Ο ώμος της βιαστικής κυρίας με τη γούνα που με σπρώχνει για να περάσει, η πλάτη του νεαρού με το δερμάτινο μπουφάν και το ξυρισμένο κεφάλι που βαδίζει μπροστά μου, το γελαστό καστανόξανθο κοριτσίστικο κεφαλάκι, δίπλα μου, που αρκεί να απλώσω το χέρι για να το χαϊδέψω, το κουρασμένο πρόσωπο πίσω απ' τη μάσκα του Αϊ Bασiλη με το χάρτινο έλκηθρο, τα υγρά μάτια των παιδιών μιας ορχήστρας του δρόμου, όλο αυτό το πλήθος, που συνιστά ένα ρευστό ανθρώπινο σύνολο στριμωγμένο στον μακρύ πεζόδρομο, ανάμεσα στις λουσάτες χριστουγεννιάτικες βιτρίνες των καταστημάτων, δεξιά κι αριστερά, μου προκαλεί μια σπάνια τρυφερότητα.


Είναι μια τρυφερότητα που, υποθέτω, γεννιέται από εκείνο το καστανόξανθο κοριτσίστικο κεφαλάκι δίπλα μου, εκείνο το παιδικό χεράκι που κρατώ μέσα στο χέρι μου και με τραβολογά ιδρωμένο, από εδώ και από εκεί. Και τοποθετώ, τους πάντες (και τα πάντα!) γύρω μου, μέσα σ' αυτήν την τρυφερότητα.

Μα αν είναι έτσι, πώς χώρεσε μέσα σε μια μοναχική, μελοδραματική και αστεία, ίσως, τρυφερότητα, αυτός ο συρφετός προσώπων και πραγμάτων: οι δεσποινίδες που ξεσπούν σε γέλια και χαρούμενα ξεφωνητά καθώς ο Τσάρλι Τσάπλιν της Ερμού τους κλείνει πονηρά το μάτι, οι χοντρές κυρίες που ασθμαίνουν φορτωμένες με τα ψώνια, τα αγόρια με τα αθλητικά παπούτσια και τα άνορακ που περιφέρονται άσκοπα επιδεικνύοντας τον έφηβο ναρκισσισμό τους. Και ο ξεχασμένος κόσμος πίσω τους, πίσω απ’ τις λαμπρές βιτρίνες της Ερμού, κόσμος μυρίων αισθηματικών, αισθητικών και υλικών, βεβαίως, ελλειμμάτων˙ o κόσμος της ανέχειας, της διαφθοράς, της βίας και των βιασμών.

Πώς χώρεσε, λοιπόν, αυτός ο κόσμος σε μια μικρούλα τρυφερότητα που την προκάλεσε το καστανόξανθο χαμόγελο ενός παιδιού, που πιάνεται απ’ το χέρι μου και περπατά μαζί μου στον κατάμεστο χριστουγεννιάτικο πεζόδρομο…«Είναι απλώς κάποιοι άνθρωποι», θα σχολίαζε με συγκατάβαση, αν μας έβλεπε, ο Φερνάντο Πεσσόα: «Περπατούν στον δρόμο με τη συμπεριφορά εκείνη που χαρακτηρίζει την ενσυνείδητη κατάσταση, κι όμως δεν έχουν συνείδηση κανενός πράγματος, γιατί δεν έχουν συνείδηση ότι έχουν συνείδηση».

Ωστόσο, έχω τη συνείδηση ότι αυτή η τρυφερότητα που με κατακλύζει καθώς περπατώ στον εορταστικό πεζόδρομο είναι μεν ασυνείδητη, αλλά αποτελεί προϊόν μιας ενσυνείδητης κατάστασης που, στιγμιαία, βιώνω: ναι, είναι η τρυφερότητα που μου προκάλεσε το αγαπημένο κοριτσάκι δίπλα μου, το παιδικό χεράκι που κρατώ στο χέρι μου και με τραβολογά, ιδρωμένο, από εδώ κι από εκεί. Μια επαφή που, αναπόφευκτα, με ενώνει συναισθηματικά με όλους τους ανθρώπους, τα πράγματα, τον κόσμο γύρω μου: όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε!..

20 Δεκεμβρίου 2017

Η επιστροφή των Χριστουγέννων


Από τότε τα Χριστούγεννα δεν ξαναήρθαν. Δεν θυμάται πόσα χρόνια πέρασαν. Στην αρχή τα περίμενε. Σχεδόν αρρώσταινε όταν πέρναγαν δίπλα του, τα έβλεπε, μα δεν μπορούσε να τα αγγίξει. Αργότερα, με το χρόνο, τα Χριστούγεννα απέφευγαν να τον επισκεφθούν, γιατί τον έβλεπαν αδιάφορο και ξεχασμένο. Ύστερα τα ξέχασε αυτός. Κάθε χρονιά, σαν έφταναν γιορτές, έπαιρνε στα παιδιά τα δώρα μηχανικά, από συνήθεια. Έπλενε το γυαλιστερό αυτοκίνητο, φόρτωνε την οικογένεια και χανόταν...
*******
Μια δυο φορές βαθιά στη μνήμη του, μέσα από την πάχνη της λήθης, πρόβαλαν ντροπαλά κάποιες εικόνες των τελευταίων - πρώτων Χριστουγέννων: το μικρό τύμπανο με το τενεκεδένιο πλαϊνό περίβλημα χρωματιστό, κόκκινα, μπλε και κίτρινα τριγωνάκια, το ένα μέσα στ' άλλο. Τα δύο ξυλάκια που χτυπούσαν τα αδέξια μαρς. Ήταν το πιο πολύτιμο δώρο της μαμάς. Ακόμα οι φρέσκοι κουραμπιέδες και το «μελαχρίνάκι», το πιο πλούσιο φτωχό γλυκό, με ζάχαρη άχνη από πάνω. Και τα παιχνίδια στην αυλή, οι παιδικές φωνούλες μέσα από τις κατάλευκες νιφάδες του χιονιού…
*******
Και φέτος, ξαφνικά, χωρίς καμιά προειδοποίηση εκτός από ένα χαμόγελο γυναίκας – δύο φρέσκα χείλια σ' ένα ροζ χαμόγελο – έφεραν πίσω τα Χριστούγεννα. Αυτός ξανάγινε παιδί, πέταξε τα αντρικά παιχνίδια, πολιτική, καριέρα και αυτοκίνητα και μπήκε στην κουζίνα μυρίζοντας με ευγνωμοσύνη το άρωμα απ' τα μελομακάρονα. Ύστερα άνοιξε τα κουτιά με τα πολύχρωμα λαμπιόνια κι έπιασε να στολίζει όμορφα το δένδρο. Στο τέλος έγραψε με παιδικά κραγιόνια στο θολωμένο από τη θαλπωρή τζάμι «Καλά Χριστούγεννα». Και το εννοούσε...

*Από τη συλλογή χρονογραφημάτων του Νίκου Τσαγκρή "Εγώ, Εμείς, Αυτοί είμαστε"  Εκδόσεις Καστανιώτης 

2 Δεκεμβρίου 2017

Η βλακεία ως πολιτικό… προσόν





Από την αντισύριζα προπαγάνδα της μονταζιέρας, (Σαμαράς) στη… συγχώνευση media – μονταζιέρας (Μητσοτάκης), που έχει ως αποτέλεσμα τη χάραξη της αντιπολιτευτικής γραμμής της ΝΔ  απ’ ευθείας από τα media


Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

(Από την ΑΥΓΗ της Κυριακής 3/12/2017)

Η βλακεία είναι τόσο αφοπλιστική που μπορεί, εύκολα, να εκληφθεί και ως ευφυΐα. Το ίδιο εύκολα, ένας βλάκας μπορεί να «εξοντώσει» έναν ευφυή…
Συζητούν, ας πούμε, ένας βλάκας με έναν ευφυή. Ο βλάκας: «Είσαι βλάκας»!.. Τι απαντάει ο ευφυής; Το πιθανότερο είναι να απαντήσει: «Bλάκας είσαι και φαίνεσαι…». Μια άλλη απάντηση είναι: «Πώς το κατάλαβες, αφού είσαι τόσο βλάκας;».
Στη δεύτερη περίπτωση, ο ευφυής ρισκάρει. Απαντάει στον βλάκα με ερώτηση, ποντάροντας στη βεβαιότητα ότι ο βλάκας δεν θα έχει απάντηση. Όμως, σε πείσμα του ευφυούς, ο βλάκας του απαντά: «Βλακείες…». Πράγμα που μπορεί να σημαίνει ότι ο βλάκας δεν είναι βλάκας , αλλά κάνει το βλάκα…
 «Στην πολιτική, το να υποδύεσαι  τον βλάκα σ’ έναν βλάκα πολιτικό σου αντίπαλο, είναι μια ηδονή υψηλής αισθητικής», υποστηρίζουν κάποιοι ευφυείς πολιτικοί∙ οι οποίοι μπορεί να είναι και βλάκες που υποδύονται τους ευφυείς ή ευφυείς που κάνουν τους… βλάκες.  
Μια από τις μεγαλύτερες βλακείες της «μνημονιακής εποχής» (άλλη βλακεία αυτή!) εκδηλώθηκε από τον… ευφυή κύριο  Σαμαρά και το επιτελείο του, με το κλείσιμο της ΕΡΤ. Η βλακεία αυτή έφτασε στην κορύφωσή της όταν, μετά την εισβολή των ΜΑΤ στο ραδιομέγαρο της Μεσογείων, βγήκε ο εκπρόσωπός του (Σίμος Κεδίκογλου) και, απευθυνόμενος προς τον ελληνικό λαό, εκτόξευσε μια απίστευτη βλακεία: «Σήμερα αποκατεστάθη η ομαλότητα στην ΕΡΤ». Υποδεικνύοντας ως ομαλότητα τις χειροπέδες που πέρασε στην εξώπορτα του ραδιομεγάρου ο ευφυής συνάδελφός του, ο κ. Δένδιας


*******

Στην επικοινωνιακή «σχολή Σαμαρά», της οποίας βασική μέθοδος διακυβέρνησης ήταν η αντιπολίτευση στην αντιπολίτευση  μέσω των media («μονταζιέρα»), η βλακεία εκλαμβάνετο ως πολιτικό προσόν: αρκεί ο αρμόδιος… βλάξ να ήταν ασύστολος συκοφάντης – κατασκευαστής αντισύριζα ειδήσεων και σχολίων. Και να διέθετε υποκριτικές ικανότητες ώστε να υποδύεται –αναλόγως των τηλεοπτικών περιστάσεων– τον κοινό νου, τον ευφυή, τον ιδιοφυή ή τον εαυτό του: τον βλάκα!..
Το τελευταίο, ας το ομολογήσουμε, το κατάφερνε θαυμάσια  ο υπουργός επί της Υγείας της συγκεκριμένης κυβέρνησης. Τον θυμόμαστε όλοι, φαντάζομαι, να ποζάρει ως ευφυής, καθώς – με υπερβάλλοντα ζήλο – εφάρμοζε τις εντολές τις τρόϊκας, ως ο βλάξ εαυτός του καθώς δήλωνε «έ, όχι και να μου κλέψει η τρόϊκα τη δόξα» και ως ιδιοφυής, καθώς διέπραττε την βλακεία της χρονιάς, αποκαλύπτοντας διαπλοκή του ΣΥΡΙΖΑ με το… ράδιο Κόκκινο. Το οποίο, «παίζει διαφημίσεις του… Καλμόλ και γι’ αυτό διαπλέκεται με τους φαρμακοβιομήχανους, πράγμα που σημαίνει ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι διαπλεκόμενος»∙ του τύπου «ο υπουργός είναι όργανο, το μπουζούκι είναι όργανο, άρα ο… Άδωνης είναι μπουζούκι»…
Αυτό, ακριβώς, το… μπουζούκι είναι, που κληροδότησε την επικοινωνιακή πολιτική της σχολής Σαμαρά στον διάδοχό του στην ηγεσία της ΝΔ., τον… ευφυή Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο οποίος συνέχισε να αντιπολιτεύεται την κυβέρνηση διά της μεθόδου Σαμαρά: σαν κυβέρνηση που κάνει αντιπολίτευση στην… αντιπολίτευση μέσω των media, («μονταζιέρα»)  Είπαμε, στη συγκεκριμένη μέθοδο η  βλακεία εκλαμβάνετο ως πολιτικό προσόν..


*******

Το συγκεκριμένο πολιτικό… προσόν βελτιώθηκε προσφάτως, υπό την έννοια ότι στην αντιπολίτευση μέσω των media («μονταζιέρα») επήλθε συγχώνευση των media με την «μονταζιέρα». Με αποτέλεσμα, η αντιπολιτευτική γραμμή της ΝΔ να χαράσσεται απ’ ευθείας από τα media. Και, απλά, να την παίρνει και να την κάνει πρόζα ο… ευφυής αρχηγός της: να την διασπείρει βλακωδώς, ως εκπρόσωπος των μιντιαρχών και των συμφερόντων τους, με αποτέλεσμα την πολιτική (και όχι την κυβερνητική) αποσταθεροποίηση, που είναι και δική του αποσταθεροποίηση…  
Το κακό είναι ότι μόνο ο κοινός νους μπορεί να αντιληφθεί ότι η συγκεκριμένη βλακώδης «γραμμή» είναι τόσο τοξική που, στην οργουελική εκδοχή της, θα μπορούσε να εξοντώσει κάθε «αντίπαλο» αλλά και κάθε «φίλο», από τον πιο βλάκα έως τον πιο ευφυή. Και ακόμα, την ίδια την πολιτική. Και δυστυχώς, απ’ αυτήν την άποψη στην Ελλάδα δεν τα πάμε καθόλου καλά: απουσιάζει ο κοινός νους…
Όπως και να ‘χει, ένα είναι σίγουρο: η βλακεία είναι τόσο αφοπλιστική που μπορεί, εύκολα, να εκληφθεί και ως ευφυΐα. Το ίδιο εύκολα, ένας βλάκας, μπορεί να «εξοντώσει» έναν ευφυή. Ιδιαίτερα στο χώρο της πολιτικής, όπου η βλακεία κυριαρχεί. Παγκοσμίως…