Μια… ιδεοληπτική προσέγγιση της εγκατάστασης Παπαδήμου στην προεδρία του κορυφαίου πνευματικού ιδρύματος της χώρας
Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής
«Κατά την πρώτη δημόσια συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών του 2017, την Πέμπτη 12 Ιανουαρίου στις 7 το απόγευμα, θα πραγματοποιηθεί η τελετή εγκατάστασης του προέδρου του νέου έτους Λουκά Παπαδήμου…», διαβάζω σε μια από τις πολλές εφημερίδες που ξεφυλλίζω καθημερινά. «Ο Παπαδήμος πρόεδρος της Ακαδημίας; Από πού κι ως πού;», αναρωτιέμαι. Δεν θυμάμαι ότι ο τέως πρωθυπουργός είναι μέλος της Ακαδημίας και, κάτι η έκφραση «τελετή εγκατάστασης» στο δημοσιογραφικό κείμενο, κάτι η ευρωσυστημική αχλή που τυλίγει το πρόσωπο «Παπαδήμος», ο συνειρμός επήλθε αστραπιαίος: Τώρα καπελώνουν και τον πολιτισμό με τον οικονομισμό…
Αναμφίβολα, ο συνειρμός είναι ιδεολογικός, θα μπορούσαμε δε να τον χαρακτηρίσουμε και ιδεοληπτικό, αλλά το αποφεύγουμε, λόγω υπερβολικής και , κυρίως, ακατάσχετης πολιτικής χρήσης του όρου. Άλλωστε, δεν πρόκειται ακριβώς περί συνειρμού, ένας αφορισμός είναι: Τώρα καπελώνουν και τον πολιτισμό με τον οικονομισμό…
Ο συνειρμός προηγήθηκε του αφορισμού, και νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον να τον παρακολουθήσουμε: μόλις διάβασα ότι ο Παπαδήμος εγκαθίσταται ως πρόεδρος της Ακαδημίας για το 2017, στο μυαλό μου ήρθε η γνωστή φράση του Νόαμ Τσόμσκι για την κατάντια της Δημοκρατίας στην εποχή του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού: «Η Δημοκρατία είναι είδος υπό εξαφάνιση. Το κέντρο βάρους στην ευρωπαϊκή ήπειρο έχει μετατοπιστεί ανεπιστρεπτί από την πολιτική στην οικονομία, από το κοινοβούλιο στις αγορές…»
Η εκλογίκευση
Αυτομάτως έκανα το… ιδεοληπτικό άλμα: η εγκατάσταση του τεχνικού του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού Λουκά Παπαδήμου στην προεδρία του κορυφαίου πολιτισμικού οργανισμού της χώρας μετατοπίζει το κέντρο βάρους στην Ελλάδα από τον Πολιτισμό στην Οικονομία!..
«Καλά, και πότε το κέντρο βάρους, στη χώρα μας, έπεφτε στον πολιτισμό, ώστε (με την εγκατάσταση Παπαδήμου στην προεδρία της Ακαδημίας) να μετατοπιστεί στην οικονομία;», αρχίζει να εκλογικεύεται ο συνειρμός. Και ακολουθεί η γνωστική θεώρηση της νεοελληνικής ιστορίας, στη διαδρομή της οποίας το κέντρο βάρους στις σχέσεις Κουλτούρας – Πολιτικής (και όχι οικονομισμού) μετεωριζόταν ένθεν – κακείθεν. Και μόνο στη δεκαετία του ’60 ισορρόπησε στη χρυσή τομή, προς την πλευρά του πολιτισμού.
Εδώ, ας θυμηθούμε ότι ο πολιτισμός είναι αναπόσπαστος από την πολιτική, ότι Κουλτούρα και Πολιτική είναι η ζωή μας, και ότι οι τέχνες, η φιλοσοφία και η μεταφυσική, η θρησκεία και άλλες μορφές πνευματικής ζωής, οι επιστήμες, συνιστούν την κουλτούρα. Όμως, «η πολιτική, η οποία οφείλει να είναι η επιστήμη ή η τέχνη της οργάνωσης των σχέσεων μας (για να γίνει δυνατή η εν κοινωνία ζωή που, κυρίως, είναι πολιτισμική ζωή) έχει πάρει, στην εποχή μας, το προβάδισμα σε σχέση με τις άλλες εκδηλώσεις του πνεύματος…»*
Και αλλοίμονο, όχι η πολιτική αλλά η οικονομία. Ο νεοφιλελεύθερος οικονομισμός για την ακρίβεια, αυτή η νεοκαπιταλιστική βαρβαρότητα στην οποία μετατοπίστηκε το κέντρο βάρους της ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας δημοκρατίας στις αρχές του 21ου αιώνα: ειρήσθω εν παρόδω, την τελετή εγκατάστασης του κ. Παπαδήμου ως προέδρου της Ακαδημίας Αθηνών θα ακολουθήσει η ομιλία του, με θέμα «Οικονομική Ανάπτυξη και Δημοσιονομική Εξυγίανση: H διττή πρόκληση για την οικονομική πολιτική»…
Η εποχή της ειρωνείας
«Σαν να κάνουν πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών τον Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε», σκέφτηκα… Ιδεοληψία ε; Μπορεί όμως και πηγαίος σαρκασμός, κάτι σαν ειρωνεία: «Θεωρώ πολύ πιθανόν η εποχή μας να ονομαστεί από τις γενιές που θα έρθουν εποχή της ειρωνείας. Όχι, βέβαια, εκείνης της ιδιοφυούς ειρωνείας που χαρακτήριζε τον δέκατο όγδοο αιώνα, αλλά μιας ειρωνείας η οποία έχει να κάνει με την επιβολή, τη διαστροφή και την ηλιθιότητα που χαρακτηρίζουν την άξεστη εποχή μας, μια εποχή κατά την οποία η τεχνολογική πρόοδος σήμανε το τέλος του πολιτισμού...»**
Αν όχι το τέλος, ένα τεράστιο έλλειμμα Πολιτισμού, ακόμα και στον τόπο της κατ’ εξοχήν πολιτικής κατοικίας του κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, στον τόπο της Αριστεράς : «η πολιτική που είναι η οργάνωση κάθε πιθανής κοινωνίας σταδιακά γίνεται η οργάνωση για την οργάνωση, στην πραγματικότητα η αποδιοργάνωση του πολιτισμικού πλέγματος προς βλάβην των φυσικών και μεταφυσικών δυνάμεων που κατευθύνουν την τέχνη, την πνευματικότητα, ακόμα και την επιστήμη», προέβλεπε αρκετά χρόνια πριν ο Ευγένιος Ιονέσκο…
Σήμερα ιδεολογία, φιλοσοφία, και τέχνη φυτοζωούν. ακόμα και η επιστήμη έχει υποταχθεί στην πολιτική που έχει υποταχτεί στην Οικονομία. Έτσι, στο επίπεδο του απλού συμβολισμού έστω, η τοποθέτηση του σημαδεμένου τεχνοκράτη Λουκά Παπαδήμου στην προεδρία της Ακαδημίας Αθηνών επαληθεύει τον συνειρμό μου όταν διάβασα την είδηση: τώρα καπελώνουν και τον πολιτισμό με τον οικονομισμό…
*Απόσπασμα από ομιλία του Ιονέσκο με θέμα Κουλτούρα και Πολιτική
** Ο Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, στη «Νύχτα της Λισαβώνας»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου