31 Αυγούστου 2012

Η χαμένη γοητεία της αμαρτίας...



Η αμαρτία είναι ότι ουδείς αναμάρτητος. Μ' αυτή την έννοια είναι αμαρτία να ομιλείς για αμαρτίες άλλων όταν δεν. . εξομολογείσαι τις δικές σου. Όμως εκείνη η εικόνα και ο ήχος. η μουσική, τα λόγια τα ωραία, ομολογώ πως με καθήλωσαν. Ο Μάνος Χατζιδάκις ερωτικός και όμορφος όπως πάντα, μα τώρα που μας λείπει, ακόμα πιο ωραίος κι επιθυμητός, να τραγουδά το τελευταίο του τραγούδι: Τις ενοχές, τις τύψεις, το φτερούγισμα. εκείνο της οδύνης που νιώθει εντός του ο έφηβος όταν γυρίζει αργά στο σπίτι, και βρίσκει τη μητέρα να τον περιμένει αμίλητη κι αμείλικτη σαν τη συνείδησή του... 
Τα λόγια στα τραγούδια είναι ενός ορίτζιναλ ποιητή της αμαρτίας, του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Κι ο δίσκος που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες είναι η τελευταία κληρονομιά που μας αφήνει ο ποιητής της μουσικής, που είναι πια φευγάτος, ο Μάνος Χατζιδάκις... 
Καθώς λοιπόν άκουσα την ωραία φωνή να «ψάχνει» το τραγούδι – ο δίσκος φέρει τον γενικό τίτλο «Τα τραγούδια της αμαρτίας» - ενώ την τηλεοπτική οθόνη κάλυπτε το πρόσωπο του Μάνου Χατζιδάκι, σκέφτηκα πως στην εποχή μας η αμαρτία έγινε πράξη τόσο γνώριμη, τόσο καθημερινή, τόσο κοινή, όσο το φαγητό και το νερό κι ο ύπνος. 
Με τη μεταχριστιανική της έννοια, την έννοια της ηθικής παράβασης, του παραπτώματος. πέρασε από δεκάδες στάδια δραματοποίησης, με κυμαινόμενο ψυχικό κόστος και τιμωρία, μέχρι που έγινε ασυνείδητη – αναίσθητη συνήθεια, που χάνεται μέσα στον ακατάπαυτα καλπάζοντα πληθωρισμό αμαρτημάτων των ανθρώπων. 
Όμως δεν είναι αυτό που με λυπεί. Η πιο μεγάλη απώλεια είναι η εξαφάνιση της αίσθησης της αμαρτίας: Οι ενοχές, οι τύψεις, το φτερούγισμα εκείνο της οδύνης που νιώθει εντός του ο παραβάτης... Που στην πληρέστερη μορφή της, η αίσθηση αυτή ανακυκλώνεται πάλι σε ηδονή, καθώς ο «αμαρτωλός» επανακάμπτει στο πεδίο του απαγορευμένου... 
Αυτή την αίσθηση λοιπόν, την σπάνια του ελληνισμού, που έχει τις καταβολές της στην αρχαία Ελλάδα και αργότερα σφυρηλατείται σε μέταλλα βυζαντινά, τη χάνουμε κι αυτή. Και μένουμε, σιγά – σιγά, απάνθρωπα κουφάρια, αμαρτωλά για πάντα, χωρίς ντροπή κι αναστολές και τύψεις. Χωρίς την κρυφή ηδονή, τη μυστική γοητεία της αμαρτίας...

Νίκος Τσαγκρής, 28/10/1996

27 Αυγούστου 2012

Να... κολυμπήσει κι ο φτωχός...


Είδα οικογένειες να ανοίγουν ταπεράκια με μακαρονάδες, κεφτεδάκια και ντομάτες γεμιστές, να «στρώνουν τραπέζι» πλάι στις ξαπλώστρες, στον ίσκιο της ψάθινης ομπρέλας και να γευματίζουν άνετα, ακομπλεξάριστα. Γιομίζοντας το αυγουστιάτικο μελτεμάκι με γέλια και επιφωνήματα γευστικών απολαύσεων: εικόνες κομμένες από καλοκαιρινά πικνίκ του’60, μονταρισμένες σε μια πλαζ του 2012. 

Οργανωμένη πλαζ, με ονοματεπώνυμο, με καυτές τιμές (πέντε ευρώ η ομπρέλα δυόμισι η ξαπλώστρα, πέντε ο καφές, δώδεκα το κλαμπ – σάντουιτς) που φέτος – ανάγκα και Θεοί πείθονται – προσαρμόστηκε στην κρίση. Και, η φθήνια τρώει τον παρά: Τζάμπα ομπρέλες και ξαπλώστρες – εκτός σαββατοκύριακου – με τις τιμές πεσμένες κατά 60%! Να… κολυμπήσει κι ο φτωχός… 

Εντάξει, εμείς οι παλαιότεροι δεν τη φοβόμαστε τη φτώχεια. Την έχουμε γνωρίσει από πολύ κοντά. Έχουμε μεγαλώσει, αξιοπρεπώς, μαζί της, καίγοντας στη δουλειά και στα τραγούδια τη μιζέρια της. Ή, πιο καλά, πετώντας την κατάμουτρα στον Πλούτο, όπου ανήκει. Αλλοίμονο στους νέους που, μεγαλωμένοι σε μια εποχή πανωλεθρίας των ιδεών, απέμειναν να κολυμπούν στα αναβράζοντα νερά του εγωιστικού υπολογισμού: «Να περνάμε καλά»... 

Να περνούν καλά ως φιλόπονα χάμστερ, περιορισμένα στο ρόλο του παραγωγού – καταναλωτή...  Όχι! Κάποτε πρέπει να αποσπαστούμε απ’ τη λατρεία της αγοράς. Καλύτερα φτωχοί και ελεύθεροι Έλληνες παρά «Ευρωπαίοι» – δεσμώτες των τοκογλύφων των «αγορών» και των πολιτικών τοποτηρητών τους. Των Γερμανών, των Γάλλων, των Ολλανδών και των άλλων εταίρων τους. Στην κερδοσκοπία. Και των δικών μας, βέβαια, πασών των κυβερνήσεων, από καταβολής Σημίτη. Από καταβολής της εισόδου μας στην ΟΝΕ, θέλω να πω, κούφια η ώρα…