25 Ιανουαρίου 2010

Ο κόσμος θα γίνει εικόνα...


Μέρες που μοιάζουν σαν άσκηση στην πλήξη. Σαν ένα μηνιαίο ταξίδι στο πουθενά, στο τίποτα, σαν αυτά που είδα, άκουσα, έμαθα να τα 'χω ξαναδεί και ξανακούσει και ξαναμάθει: αυτό που με κρατούσε ζωντανό, να ξυπνάω τo πρωί, να πίνω τον καφέ μου, να πηγαίνω στο γραφείο και να σχολιάζω πράγματα που έχω ξαναδεί, ξανακούσει, ξαναμάθει, είναι η κρυφή γοητεία της πλήξης να σχολιάζεις πράγματα που έχεις ξαναδεί, ξανακούσει, ξανασχολιάσει...

Μια καλύτερη εξήγηση μου έδωσε ο άγνωστος φίλος μου Φερνάντο Πεσόα: Είναι «η ανία που προκαλεί το ακατάπαυστο νέο, η πλήξη του να ανακαλύπτεις, κάτω από την απατηλή διαφορά των πραγμάτων και των ιδεών, την αιώνια ταύτιση όλων με όλα, την απόλυτη ομοιότητα ανάμεσα στο τζαμί, τον αρχαίο ναό και την εκκλησία, την εξομοίωση ανάμεσα στην καλύβα και στο παλάτι, την κοινή οργανική δομή στο κορμί του βαρύτιμα ντυμένου βασιλιά και του γυμνού ιθαγενή, τη διηνεκή σύμπτωση της ζωής με τον εαυτό της, την ισοπέδωση όλων όσων ζούμε», βλέπουμε, ακούμε, μαθαίνουμε...

Τις μέρες αυτές τα νέα είναι ακατάπαυστα, μα οι διαφορές τους με τα προηγούμενα ανύπαρκτες: τα παγκόσμια πράγματα παραμένουν ίδια με τα προηγούμενα, κατά και μετά τη σύνοδο των πολιτικών ηγετών για το κλίμα. Τα οικονομικά πράγματα παραμένουν ασταθή και μετά την κατάθεση του νέου συμφώνου σταθερότητας. Οι τρομοκρατικές ενέργειες συνεχίζονται πανομοιότυπες με τις προηγούμενες, το ίδιο και οι πολιτικές δηλώσεις αποτροπιασμού που τις ακολουθούν. Ολοκληρώνονται κάποιες προ ημερησίας διατάξεως συζητήσεις στη Βουλή ο χαρακτήρας των οποίων είναι όμοιος με τον χαρακτήρα όλων των προηγουμένων προ ημερησίας διατάξεως συζητήσεων στη Βουλή. Κατεγράφησαν επίσης, ένα ακόμα ιατρικό λάθος που κόστισε μια ακόμα ανθρώπινη ζωή, μια ακόμα εξαγγελία εξυγίανσης τού ποδοσφαίρου, νέες φήμες για ηχηρές μεταγραφές ποδοσφαιριστών, μια ακόμα συγχώνευση εταιρειών που «θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, θα προσφέρει νέες θέσεις εργασίας και θα...»…

Επαναλήψεις. Η ανία που προκαλεί το ακατάπαυστο νέο, η πλήξη του να ανακαλύπτεις, κάτω από την απατηλή διαφορά των πραγμάτων και των ιδεών, την αιώνια ταύτιση όλων με όλα, η διηνεκής σύμπτωση της ζωής με τον εαυτό της, η ισοπέδωση όλων όσων βλέπουμε, ακούμε, μαθαίνουμε, όλων όσων ζούμε. Η πολιτική απομόνωση. To έλλειμμα πολιτικής συμμετοχής. Η μεταβολή της συλλογικότητας σε είδος υπό εξαφάνιση. Η ολοκλήρωση της παγκόσμιας κοινωνίας των ατόμων. Η ολοκλήρωση της εποχής της εικόνας.

Ίσως επαληθεύεται ήδη η προφητεία του Γιώργου Χειμωνά στους «Χτίστες»: Ο κόσμος θα γίνει εικόνα / αυτή θα είναι η τελευταία ζωή των ανθρώπων / να τους σκεπάσει μια εικόνα…

Νίκος Τσαγκρής

7 Ιανουαρίου 2010

Στο… ζυγό της Κομισιόν


«Θα προτιμούσα να βρισκόμουν κάτω απ’ το ζυγό του Κόκκινου Στρατού παρά να πρέπει να τρώω χάμπουργκερ» έλεγε ο θεωρητικός του μεταμοντέρνου εθνικισμού Αλαίν Ντε Μπενουά, για να τονίσει την απέχθειά του στον μεταψυχροπολεμικό αμερικανικό ηγεμονισμό˙ τον ολοκληρωτικό καπιταλισμό με το «άνοιγμα των συνόρων», την «παγκοσμιοποίηση», την «οικονομία της αγοράς».

Λίγο αργότερα, επί της προεδρίας Μπους, ο αντιαμερικανισμός των Ευρωπαίων εθνικιστών άγγιξε και, σε πολλές περιπτώσεις, ξεπέρασε ακόμα και τον παραδοσιακό αντιαμερικανισμό των κομμουνιστών. Μέχρι που φτάσαμε στην οικονομική κρίση και καταντήσαμε – ποιοι, εμείς οι Έλληνες, που διδάξαμε αντιαμερικανισμό – να τρώμε μόνο… χάμπουργκερ. Άντε, και σουβλάκια, όταν θέλουμε να διαφοροποιηθούμε ιδεολογικά (είτε ως κομμουνιστές είτε ως… απλοί αριστεροί) από τους μεταμοντέρνους εθνικιστές…

Κανένα πρόβλημα. Προσωπικά, παραφράζοντας τη ρήση του Αλέν Ντε Μπενουά, είμαι έτοιμος να δηλώσω ότι θα προτιμούσα να τρώω μια ζωή… σουβλάκια παρά να βρίσκομαι (μια ζωή, επίσης) κάτω από τον ζυγό της Κομισιόν. Ο οποίος ζυγός μάς πέφτει πιο βαρύς, ειδικά σ’ εμάς τους μισθωτούς και συνταξιούχους, απ’ ότι ο ζυγός του Κόκκινου Στρατού στον Αλαίν Ντε Μπενουά και τους ομοϊδεάτες του.

Από την άλλη, ο «ζυγός της Κομισιόν» δεν είναι παρά ο ζυγός του καπιταλισμού με τον οποίο οικειοθελώς δεθήκαμε, τον αγαπήσαμε και συνεχίζουμε να τον αγαπάμε και να τον δοξάζουμε καθημερινά, είτε είμαστε δεξιοί είτε αριστεροί, είτε κομμουνιστές είτε εθνικιστές, ακόμα και αναρχικοί. Αίφνης την Τρίτη, παραμονή των Φώτων, μέρα κλεφτής αργίας και οικονομικής ένδειας, υποτίθεται, ένα από τα άντρα του καπιταλιστικού life style στην λεωφόρο Κηφισίας, το επονομαζόμενο και Golden Hall, ήταν φίσκα από… δεξιούς, αριστερούς, κομμουνιστές, εθνικιστές, ακόμα και αναρχικούς πατριώτες μας. Που δόξαζαν τον καπιταλισμό απολαμβάνοντας τα αγαθά του…

Θέλω να πω ότι ζούμε σε ένα λαβύρινθο πολιτικών, ιδεολογικών, πολιτιστικών και αισθητικών αντιφάσεων: δηλώνουμε σοσιαλιστές αλλά ανάβουμε κεριά πίστης στους αρχιερείς του καπιταλισμού, τους τεχνοκράτες της Κομισιόν. Προκειμένου να διασφαλίσουμε τον καπιταλισμό που μας βολεύει υπηρετούμε τους καπιταλιστές που μας… βολεύουν. Εν τέλει, μόνο οι καπιταλιστές δεν πιστεύουν στον καπιταλισμό. Όπως λέει ο Μάικλ Μουρ, πιστεύουν στο σοσιαλισμό για τους πλούσιους: θέλουν να είναι σίγουροι ότι η κυβέρνηση θα μεριμνά μόνο γι’ αυτούς δίχως οι άλλοι να το αντιλαμβάνονται.

Νίκος Τσαγκρής