23 Φεβρουαρίου 2009

Η κρίση είναι πολιτική


Το θέμα είναι η κρίση και δεν είναι πια μόνο θέμα, είναι η πραγματικότητα. Η καθημερινή μας πραγματικότητα είναι – και, υποθέτω, καταλαβαίνετε ότι όταν μιλάω για κρίση εννοώ την οικονομική κρίση και όχι την πολιτική κρίση. Η οποία είναι εγκατεστημένη μόνιμα τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας και ως εκ τούτου δεν είναι πια ούτε θέμα, ούτε πραγματικότητα, καθεστώς είναι. Το γεγονός, άλλωστε, ότι η πολιτική κρίση είναι καθεστώς, δεν είναι άσχετο με το γεγονός ότι η οικονομική κρίση δεν είναι πια μόνο θέμα αλλά πραγματικότητα, η καθημερινή μας πραγματικότητα…

Η οικονομική κρίση δεν είναι μια οικονομολογική περίπτωση, αλλά απότοκο μιας σύνθετης και ασταθούς ακολουθίας πολιτικών πραγμάτων που, σταδιακά, μετά την πτώση του τείχους, οδήγησαν στην ελαχιστοποίηση του πολιτικού ελέγχου και, εν τέλει, στην οριστική επικράτηση της οικονομίας επί της πολιτικής. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την «ανατροπή» είχε η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία που, την τελευταία δεκαετία του εικοστού αιώνα, «κυβερνούσε» την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θυμίζω την παραίτηση του Όσκαρ Λαφονταίν (1999) από την κυβέρνηση Σρέντερ (όταν ο τελευταίος τα έδινε όλα στους τραπεζίτες και τους βιομήχανους) και την περίφημη ρήση του «Υπάρχει κάτι που δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ. Η καρδιά δεν παζαρεύεται ακόμα στα χρηματιστήρια. Έχει σπίτι. Και χτυπάει αριστερά»…

Όμως το κεφάλαιο ως αδηφάγο τέρας έκανε μια… χαψιά όχι μόνο τη σοσιαλδημοκρατία, αλλά και την Αριστερά και ολόκληρο το πολιτικό σύμπαν. Τώρα, μοιραίοι κι άβουλοι οι πολίτες, καθώς βιώνουνε την κρίση στο πετσί τους, μετράνε σε ευρώ την ανασφάλειά τους. Άλλοι μετράνε τις καπιταλιστικές φούσκες καθώς σκάνε και φαντασιώνονται το βάθεμα της κρίσης˙ με την ελπίδα ότι θα ακολουθήσει μια πιο ανθρωποκεντρική, μια πιο πολιτική οικονομική ισορροπία. Ότι στο τέλος οι πολιτικοί θα καθαρίσουν!..

Μέγα λάθος: «Υπάρχουν δυο είδη ιδιοσυγκρασίας˙ η καλλιτεχνική και η επιστημονική. Υπάρχει επίσης ένα τρίτο είδος ανθρώπου, οι πολιτικοί. Αυτοί δεν μετέχουν καμιάς κουλτούρας. Θρονιασμένοι στην κορυφή, είναι πραγματικά απαραίτητοι μόνο για εργασίες τρίτης κατηγορίας, τις λιγότερο σημαντικές, για μάγειρες της κοινωνίας. Πρέπει να είναι απλώς οι διανομείς της άνεσης», υποστηρίζει ένας σπουδαίος στοχαστής…

Δεν είναι ούτε αυτό. Οι δικοί μας έχουν ως αποκλειστική απασχόληση τα εκλογομαγειρέματα και την ψηφοθηρία. Οι άλλοι, από τις Βρυξέλες, αντί ανέσεων προς τους πολίτες διανέμουν δωράκια προς τους τραπεζίτες και τους βιομήχανους. Όπως το «δικαίωμα να επιβάλουν στους εργαζόμενους προσωρινή άμισθη ανεργία προς αποφυγήν ομαδικών απολύσεων»! Την ώρα που το θέμα είναι η οικονομική κρίση. Που δεν είναι πια θέμα, είναι πραγματικότητα. Η καθημερινή μας πραγματικότητα…

Νίκος Τσαγκρής

2 Φεβρουαρίου 2009

Ο πολιτικός πολιτισμός της εικόνας


Τελευταία όλοι μιλούν για «πολιτικό πολιτισμό». Αλλά τι ακριβώς εννοούν καθώς τον επικαλούνται; Προφανώς, κάτι που εκτιμούν πως αυτοί διαθέτουν περισσότερο από τους άλλους, πράγμα που τους καθιστά πολιτικά ανώτερους σε σχέση με εκείνους. Οι οποίοι δεν διαθέτουν αυτό το «κάτι», πράγμα που τους καθιστά πολιτικά κατώτερους απ’ αυτούς… Το κακό είναι ότι αυτό το «κάτι» υποστηρίζουν πως το διαθέτουν οι πολιτικοί κάθε κόμματος σε αντίθεση με τους πολιτικούς οποιουδήποτε άλλου κόμματος. Με αποτέλεσμα, στη σούμα, να διαθέτουμε ένα σύνολο πολιτικά πολιτισμένων ή πολιτικά απολίτιστων πολιτικών!

Στην πραγματικότητα, οι σημερινοί πολιτικοί βιώνουν ένα κοινό πολιτισμικό «κάτι», τον πολιτικό πολιτισμό της εικόνας: ο σύγχρονος πολιτικός οφείλει να διαθέτει υποκριτικό ταλέντο σαιξπηρικού ηθοποιού. Να μεταμορφώνεται. Να είναι έτοιμος, σε κάθε περίσταση, να σκοτώνει την πραγματική του εικόνα, αναρτώντας στη θέση της μια δημόσια εικόνα που θα ανταποκρίνεται στον πολιτισμό ή την βαρβαρότητα του πολιτικού ηγέτη του, του κόμματός του, του target group των πολιτών που επιχειρεί να γοητεύσει…

Στο πλαίσιο αυτού του πολιτικού πολιτισμού, ο Γιώργος Παπανδρέου ενοχλείται από τον δημόσιο λόγο δυο στελεχών του που «βλάπτει τη δημόσια εικόνα του κόμματος και τη δική του δημόσια εικόνα», ο πρωθυπουργός κατηγορείται ότι «απέπεμψε επιτυχημένους υπουργούς του μόνο και μόνο για να βελτιώσει την, τσαλακωμένη τους τελευταίους μήνες, δημόσια εικόνα του», ενώ ο Αλέξης Τσίπρας «βλέποντας τη δημόσια εικόνα του να καταρρέει και τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ να πέφτουν από το 18% στο 7% βάζει νερό στο κρασί της… ανάπλασης του Ελαιώνα»…

Μα ο πολιτισμός της εικόνας, ο εικονικός πολιτικός πολιτισμός καλύτερα, δεν αποτελεί ήθος μόνο για τους πολιτικούς αλλά και για εμάς τους πολίτες: ο πολιτικός πολιτισμός των Ελλήνων μαζί με τον λόγιο ελληνικό πολιτισμό, την ελληνική κουλτούρα να πούμε, μοιάζει να γίνεται (οριστικά;) παρελθόν. Αλλά, όπως είπε και ο Ιονέσκο σε μια απ’ τις πεσιμιστικές του εξάρσεις, «… η ίδια η κουλτούρα μας τι ήταν; Αναμφίβολα, ήταν απλά ένα παραπέτασμα, κάτι που έκρυβε από τον εαυτό μας τους δικούς μας φόβους για τη δυστυχία, την αηδία, τη θλίψη, την αγωνιώδη ανησυχία για τη ζωή και, κυρίως, για τον θάνατο…»


Νίκος Τσαγκρής