16 Μαΐου 2008

«Le Sarko-Berlusconisme»: το life style στη θέση της πολιτικής

Περπατάω σε εμπορικό δρόμο του Παγκρατίου. Τα μαγαζιά άδεια. Άδεια η πιτσαρία, άδειο το τυροπιτάδικο, άδειο το κατάστημα γυναικείων και παιδικών ενδυμάτων˙ ο μανάβης χτυπάει μύγες και ο βιβλιοπώλης ψαρεύει πελατεία στην εξώπορτα. Αυτή η μεσημεριάτικη βόλτα, αυτή η εικόνα της έρημης αγοράς με φτιάχνει, καθώς ανταποκρίνεται στις σκέψεις μου για την ενεργειακή κρίση, την ακρίβεια, την πείνα.

Η ίδια βόλτα με χαλάει όταν μπαίνω σ’ ένα «Γερμανό» για να αλλάξω τα ακουστικά του walkman κινητού μου (που είναι και ράδιο και φωτογραφική μηχανή και βιντεοκάμερα) και πέφτω σε συνωστισμό˙ σαν αυτόν που περιέγραφε η κ. Ρεπούση στο περίφημο «βιβλίο της ιστορίας»: καμιά εικοσαριά πελάτες στριμωγμένοι στα τριανταπέντε τετραγωνικά του καταστήματος, να τσαλακώνονται προκειμένου να αποκτήσουν το πιο δημοφιλές γκάτζετ της εποχής μας˙ ή κάποιο αξεσουάρ του…

Εδώ έχουμε την εικόνα μιας παρανοϊκής, μπορούμε να πούμε, κοινωνικής συμπεριφοράς. Αφού, έκπληκτοι, βλέπουμε, πέρα από τη «δίψα» του δυτικού κόσμου για καύσιμα, δίπλα στην ακρίβεια και το φάσμα της πείνας που, σύμφωνα με όλους τους αναλυτές, μας απειλεί, να υπερέχει η «δίψα» μας για ένα «έξυπνο και καμιά φορά χρήσιμο αντικείμενο», ένα ψηφιακό γκάτζετ, το κινητό τηλέφωνο. Που, μαζί με το παραδοσιακό, πια, κόλλημά μας με την τηλεόραση και το πιο μοντέρνο με το ιντερνέτ, δεν είναι «δίψα» αλλά μαζική ψύχωση που μεταβάλλει σε είδη πρώτης ανάγκης (πιο αναγκαία κι απ’ τα τρόφιμα;) τα απόλυτα παιγνίδια της επικοινωνίας: μια αρρωστημένη εξάρτηση άξια ψυχανάλυσης.


Η τέχνη της επικοινωνίας
Η κοινωνιολογική εκτίμηση είναι ότι είμαστε παγιδευμένοι σε μια τερατώδη παγίδα που ονομάζεται «κοινωνία της πληροφορίας» και ότι, εντός της, η πολιτική, που στη χειρότερη ήταν «η τέχνη του εφικτού», τώρα είναι η «τέχνη της επικοινωνίας». Εκλεκτά προϊόντα της συγκεκριμένης «τέχνης» είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς αναλυτές, οι Σίλβιο Μπερλουσκόνι και Νικολά Σαρκοζί, δυο απολιτικοί πολιτικοί, που ανταποκρίνονται απολύτως στον πολιτισμό της μιντιοκρατίας και ταυτόχρονα τον διαμορφώνουν: «…κυβερνούν υιοθετώντας μιαν υποτιθέμενη διαφάνεια», υποστηρίζει σε συνέντευξή του στο γαλλικό Λ’ Εξπρές ο διευθυντής της Λα Ρεπούμπλικα Ezio Mauro. «Δεν έχουν κανένα μυστικό από μας, η πολιτική και η προσωπική τους ζωή συνυπάρχουν πλάι-πλάι στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Η πολιτική τους διέπεται από καινούργιους κανόνες…»

Ήδη αυτή η, απεχθής για τον παραδοσιακό ευρωπαϊκό πολιτισμό, νεόκοπη πολιτική μανιέρα απέκτησε «ιδεολογική» υπόσταση, έγινε «-ισμός». Στα ελληνικά, « Σαρκομπερλουσκονισμός», όπως ο τίτλος του βιβλίου του καθηγητή της Επιστήμης της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στο πανεπιστήμιο της Rennes, Pierre Musso: «Le Sarko-Berlusconisme» (Editions de l’Aube)। Το βιβλίο κυκλοφορεί αυτό τον καιρό και αναπτύσσει τα στοιχεία της μετεξέλιξης των χαρακτήρων και του life style των Μπερλουσκόνι - Σαρκοζί σε επικοινωνία, πολιτικό στυλ, πολιτική φιλοσοφία। Είναι η «πολιτική φιλοσοφία» που ο Ezio Mauro, στην ίδια συνέντευξή του στο Λ’ Εξπρές, συνοψίζει εξαιρετικά ως εξής: ο τρόπος με τον οποίο ο Γάλλος πρόεδρος έφερε στο προσκήνιο την ιδιωτική του ζωή –κατά το πρότυπο του δικού μας, του Μπερλουσκόνι– δίνει μιαν άλλη διάσταση στην πολιτική του εξουσία. Ενσαρκώνει αυτό που, στη φιλοσοφία, αποκαλείται «τα δύο κορμιά του βασιλιά»: Το απόκρυφο «σώμα» των ιδεών, της δύναμης, της δυνατότητας ενός ανώτατου άρχοντα να βλέπει και να ακούει τα πάντα, και το «φυσικό σώμα», τις ανθρώπινες αδυναμίες του και τον συναισθηματικό του κόσμο…


Ένα χυδαίο παιγνίδι
Βασικό «παιγνίδι» του «σαρκομπερλουσκονισμού» είναι η διαρκής τροφοδοσία των Μέσων Επικοινωνίας με πληροφορίες που μεταφέρουν τα φώτα της δημοσιότητας από τα μεγάλα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα στον λαμπερό κόσμο του πλούτου, της δύναμης, από τη μιζέρια της φτώχειας στη μιζέρια του πλούτου. Είναι ένα παιγνίδι που, τελευταία, παίζουν και οι δικοί μας πολιτικοί ηγέτες με τα δικά μας media. Με μόνη διαφορά ότι , ακόμα, διστάζουν να … «επικοινωνήσουν» (να κάνουν θέαμα, δηλαδή) το σπίτι τους, τη γυναίκα τους, τη γκόμενά τους. Όπως ο Γάλλος πρόεδρος, να πούμε, που κατάφερε να τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας από τις απεργίες και τις διαπραγματεύσεις για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, προσφέροντας στα ΜΜΕ πρώτα το θέμα του διαζυγίου του και μετά τη σχέση του με την Κάρλα Μπρούνι…

Σ’ αυτό το χυδαίο και αμοράλ «παιγνίδι», τίποτα δεν μένει κρυφό, οι δυο «πρόεδροι» συμπεριφέρονται σαν να μην έχουν λόγους να ντρέπονται για τίποτα. Δημιουργούν νέες τάσεις, καλλιεργούν στον κόσμο την προσμονή, ενώ η πολιτική τους διέπεται από καινούργιους κανόνες: το look τους, ο ενδυματολογικός τους κώδικας είναι εξίσου σημαντικός με έναν νέο νόμο του κράτους!..

Και το κινητό τους εξίσου σημαντικό με την έλλειψη καυσίμων, την πείνα, την ακρίβεια; Γιατί όχι; Η υποψία μπορεί να είναι ακραία, αλλά ευδοκιμεί. Ειδικά όταν περπατάς σ’ έναν εμπορικό δρόμο του Παγκρατίου και βλέπεις τους καταστηματάρχες να χτυπάνε μύγες, και μόνο στον «Γερμανό» της γειτονιάς να επικρατεί συνωστισμός. Τότε η υποψία διευρύνεται και, καθώς δοκιμάζεις τα καινούργια ακουστικά του κινητού σου, αναπόφευκτα σκέφτεσαι ότι ο… «σαρκομπερλουσκονισμός» είναι εδώ: ότι το look, ο ενδυματολογικός μας κώδικας, το κινητό μας τηλέφωνο, είναι πράγματα εξίσου σημαντικά για μας με την πολιτική, την ακρίβεια, την πείνα…


ΝΙΚΟΣ ΤΣΑΓΚΡΗΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια: